نخستين شاه شاهنشاهي هخامنشي بود كه در بين سال هاي 559 تا 529 پيش از ميلاد، بر نواحي گسترده اي از آسيا حكومت مي كرد. كوروش در استوانهٔ خود كه در بابل كشف شده، خودش را «فرزند كمبوجيه، شاه بزرگ انشان، نوادهٔ كوروش، شاه بزرگ انشان، نوادهٔ چيش پيش، شاه بزرگ انشان، از خانواده اي كه هميشه پادشاه بوده است» معرفي مي كند.
به گفتهٔ هرودوت، كوروش نسب شاهانه داشته است و به جز كتزياس، ديگر نويسندگان يوناني، ماندانا دختر آستياگ را مادر كوروش دانسته اند و گزارش داده اند كه كوروش حاصل ازدواج كمبوجيه يكم و ماندانا بوده است. برخي از مورخان امروزي اين روايت را معتبر مي دانند اما برخي ديگر اعتقاد دارند رواج اين روايت ريشه هاي سياسي داشته است و هدفش اين بوده كه از بنيان گذار شاهنشاهي هخامنشي، مردي نيمه مادي بسازد تا مادها را با فرمانروايي پارس ها آشتي دهد و اصولاً رابطه اي بين ماندانا دختر آستياگ و كوروش قائل نيستند و آن را افسانه مي دانند.دربارهٔ كودكي و جواني كوروش و سال هاي اوليهٔ زندگي او روايات متعددي وجود دارد؛ اگرچه هر يك سرگذشت تولد وي را به شرح خاصي نقل كرده اند، اما شرحي كه آنها دربارهٔ ماجراي زايش كوروش ارائه داده اند، بيشتر شبيه افسانه است. هرودوت در مورد دستيابي كوروش به قدرت، چهار داستان نقل مي كند. ولي فقط يكي از آنها را معتبر مي داند. طبق نظر گزنفون از قرن پنجم تا چهارم پيش از ميلاد مسيح يك سلسله داستان هاي متفاوت دربارهٔ كوروش نقل مي شده است.كوروش ابتدا عليهٔ شاه ماد طغيان كرد و سپس به پايتخت حكومت ماد در هگمتانه يورش برد و با كمك هايي كه از درون سپاه ماد به او شد، هگمتانه را فتح كرد. سپس كرزوس، شاه ليديه را شكست داد و به سوي سارد لشكر كشيد و پس از دو هفته، شهر سارد به اشغال نيروهاي ايراني درآمد. كوروش مسئوليت فتح ديگر شهرهاي آسياي صغير را به فرماندهانش واگذار كرد و خود به اكباتان بازگشت و به سوي «پارت»، «زرنگ»، «هرات»، «خوارزم»، «باختر»، «سغد»، «گندار»، «ثه تَ گوش» و «اَرَخواتيش» لشكر كشيد. جزئيات اين جنگ ها در تاريخ ثبت نشده است و اطلاع كمي دربارهٔ كيفيت اين نبردها وجود دارد.
كوروش كبير
كوروش كبير با سرگذشتي طلاييدر بهار سال 539 پيش از ميلاد، كوروش آهنگ تسخير بابل را كرد و وارد جنگ با بابل شد. به گواهي اسناد تاريخي و عقيدهٔ پژوهشگران، فتح بابل بدون جنگ بوده است و توسط يكي از فرماندهان كوروش به نام گئوبروه در شب جشن سال نو انجام شد. هفده روز پس از سقوط بابل، در روز 29 اكتبر سال 539 پيش از ميلاد، خود كوروش وارد پايتخت شد. تصرف بابل نقطهٔ عطفي بود كه باعث ايجاد تعادل بين قدرت هاي درگير در آسياي غربي شد و زمينهٔ بازگشت يهوديان تبعيدي به ميهن شان در اسرائيل را فراهم كرد. كوروش همچنين دستور داد كه پرستش گاه اورشليم را بازسازي كنند و ظروف و اشياي طلايي و نقره اي را كه نبوكدنصر از اورشليم ربوده بود، به يهوديان تحويل داد.استوانهٔ كوروش پس از شكست دادن نبونعيد و تصرف بابل، نوشته شده و به منزلهٔ سند و شاهد تاريخي پرارزشي است. در سال 1971 ميلادي، سازمان ملل متحد استوانهٔ كوروش را به همهٔ زبان هاي رسمي سازمان منتشر كرد و بدلي از اين استوانه در مقر سازمان ملل در شهر نيويورك قرار داده شد.هرودوت گزارش مي دهد كه كوروش در جنگ با ماساگتها كشته شد؛ ولي اين ديدگاه را اكثر مورخان جديد رد مي كنند و معتقدند كه داستان هرودوت ساختگي است. تنها منبع موثق كهني كه غيرمستقيم به مرگ كوروش اشاره مي كند، دو لوح و سند گلي يافت شده در بابل است كه نخستين آن مربوط به دوازدهم اوت 530 پيش از ميلاد است كه تاريخ آن «نهمين سال كورش، شاه كشورها» را نشان مي دهد. سند دوم كه مربوط به سي و يكم اوت 530 پيش از ميلاد است، «سال آغاز فرمانروايي كمبوجيه، شاه كشورها» را بر خود دارد. اين دو سند كه در ظاهر اهميت چنداني ندارند، در واقع نشان مي دهند كه كوروش در فاصلهٔ بين 12 تا 31 اوت سال 530 پيش از ميلاد درگذشته است و يا حداقل، خبر درگذشت وي و بر تخت نشيني كمبوجيه در اين تاريخ به بابل رسيده است.
منبع : namnak.com
ساخت ویلا در مازندران